Jak opalać się z umiarem

Wiemy lub sądzimy, że wiemy o tym wszystko. Oczywiście zdajemy sobie sprawę z negatywnych skutków silnego światła słonecznego. Podobnie jak w przypadku papierosów i raka płuca, nie ma potrzeby większej ilości badań, aby udowodnić przyczyny i skutek, ani też mówić ludziom, jak mają się zachowywać, skoro to wiedza powszechnie dostępna. A jednak, sytuacja skłania do pewnych refleksji. Wśród setek referatów wygłoszonych na międzynarodowej konferencji na temat medycyny podróży, która odbyła się w zeszłym miesiącu w Wielkiej Brytanii, tylko jeden dotyczył skutków promieniowania słonecznego.

Drastyczne przykłady mogą skupić uwagę: turysta Roger Boyt zasnął na pokładzie statku podczas australijskiego rejsu i cierpi z powodu poparzeń trzeciego stopnia. W zeszłym miesiącu pięciomiesięczne niemowlę spało na plaży w Brighton przy rodzicach, dziecko ma poparzone 40% powierzchni skóry. Przerażające przykłady, ale nie odosobnione. Statystyki informują, że ci, którzy wybierają się w rejs, mają większą świadomość zagrożeń związanych ze słońcem niż pozostający na lądzie. Tylko 1,3% pasażerów rejsów doznaje oparzeń, podczas gdy wśród osób wylegujących się na plaży czy przy basenach jest to nawet 20%.

Oparzenie słoneczne jest widocznym symptomem poważniejszego problemu. U mężczyzn w Wielkiej Brytanii umieralność na czerniaka złośliwego, najbardziej śmiertelnej postaci raka skóry, wzrosła ponad dwukrotnie w ciągu ostatnich 30 lat - od mniej niż 400 (1,5 na 100.000 ludności) do ponad 1100 (3,1 na 100.000), wynika z danych Cacer Research UK. To nie przypadek, że w ciągu tego samego 30-letniego okresu odnotowano wzrost podróży zagranicznych.

W starszych grupach wiekowych śmiertelność spowodowana rakiem skóry jest dużo wyższa: 15,2 na 100.000 mężczyzn w wieku powyżej 65 lat, w porównaniu do 4,5 na 100.000 w latach siedemdziesiątych. Ponadto liczba nowych przypadków czerniaka wzrosła pięciokrotnie. Choć czerniaka diagnozuje się częściej u kobiet, to więcej mężczyzn umiera z powodu tej choroby - panowie są mniej skłonni do wcześniejszego poszukiwania profesjonalnej pomocy. Co więcej rośnie też liczba przypadków niezłośliwych nowotworów skóry, szacuje się, że to około 100.000 przypadków rocznie. Nowotwory te powszechnie występują w obrębie nosa, powiek, twarzy, głowy, uszu i na klatce piersiowej.

Cancer Research UK obawia się, że recesja przyczyni się do wyboru solariów, co jest na pewno tańszą opcją niż wczasy za granicą, ale nie bezpieczniejszą. W Wielkiej Brytanii planuje się wprowadzenie nowej legislacji, osoby przed osiemnastym rokiem życia nie będą mogły korzystać z solarium. Wspomniany przemysł jest już obecnie pod kontrolą np. w Stanach Zjednoczonych, gdzie jego wartość szacuje się na 5 miliardów dolarów rocznie. Tam też rośnie liczba chorych na czerniaka (około 30 milionów Amerykanów regularnie opala się w solariach).

Podstawowy problem sprowadza się do tego: większość osób o jasnej skórze ma niezachwiane przekonanie, głęboko zakorzenione w naszej kulturze, że lepiej się wygląda z dobrą opalenizną. Podejmują więc ryzyko bólu, przedwczesnego starzenia się i zachorowania na raka, byle tylko lepiej wyglądać. Wskazówki dotyczące bezpiecznego „brązowienia" wydają się nie mieć siły przebicia.

Najwyraźniej warto więc powtórzyć to, co niby powszechnie znane, ale niedostatecznie często respektowane.

Jak bezpiecznie się opalać

1. Jeśli masz dość ciężkich kremów do opalania długo pozostających na skórze w postaci dość grubej warstwy, spróbuj preparatów nowej generacji, np. w sprayu - lekkich i szybko wchłaniających się. Jeśli nie zależy ci na opaleniźnie lub należysz do osób bardziej narażonych na poparzenia słoneczne (włosy rude lub blond, niebieskie oczy), wybierz środek z najwyższym SPF i stosuj go regularnie: nawet wodoodporny nie będzie chronił przez cały dzień.

2. Preparat ochronny nie służy jedynie podczas przebywania na plaży. Warto go mieć ze sobą zawsze, kiedy wybierasz się na dłuższy spacer, po zakupy do miasta, etc. Nowsze kremy do twarzy czy rąk zawierają filtry ochronne, warto wiec wybierać właśnie takie preparaty.

3. Jeśli chcesz się opalić, rób to stopniowo. Początkowo korzystaj z kremów o wysokim SPF i nie pozostawaj zbyt długo na słońcu, następnie również w sposób gradualny lekko wydłużaj ekspozycję na promieniowanie słoneczne zawsze pamiętając o preparatach ochronnych. Tak zdobyta opalenizna będzie trwalsza, a co ważniejsze, nie powinna wiązać się z zagrożeniami dla zdrowia.

4. Noś czapkę lub kapelusz. Chroń dzieci, pamiętaj o odpowiednich ubraniach dla najmłodszych. Nawilżaj ciało, pij dużo wody.

5. Unikaj ekspozycji na słońce w czasie, gdy jest najsilniejsze (mniej więcej od 11 do 15). Pamiętaj, że można doznać poparzeń także, gdy na niebie są chmury, promienie UV odbijają się od śniegu i wody, bryza zaś sprawia, że słońce wydaje się słabsze.

6. Czy światło słoneczne jest dla nas dobre? Tak, ale to nie powód, by przypiekać skórę. Słońce pomaga organizmowi w tworzeniu witaminy D, ważnej dla zdrowia naszych kości. Proste badanie krwi ujawni ewentualny niedobór witaminy D, ale warto pamiętać, ze oprócz ekspozycji na światło słoneczne, ilość tej substancji w organizmie można zwiększyć także przy pomocy suplementów.